Zespół parkowy zajmujący 7,02 ha z pałacem z XVIII wieku
Ocena odwiedzających:
Dodaj swoją recenzję u dołu strony!
Nikt jeszcze nie ocenił
Kategoria:
Parki, skwery, zieleń publiczna
Szybka orientacja:
boisko, kolekcje roślin, plac zabaw, przyjazny niepełnosprawnym, wstęp bezpłatny
Adres: Kraków;
Województwo: małopolskie
Współrzędne GPS: 50.017876N, W
Telefony:
DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ?
W parku można dobrze wypocząć. Dlaczego? Ponieważ sprzyja temu jego infrastruktura. Największą atrakcją dla dzieci jest plac zabaw. Znajdują się tu huśtawki, zjeżdżalnia (z liczydłem i małym balkonem), piaskownica. Urządzenia są bezpieczne dla małych dzieci. Po parku można spacerować asfaltowymi ścieżkami, przy których ustawiono liczne ławki. Ławki są często odnawiane, a zniszczone należą do rzadkości. Liczne kosze na śmieci pomagają w utrzymaniu czystości. Do parku, od strony wschodniej można wejść po jednym z kilku mostków, zbudowanych nad rzeczką Drwinką. Znaczną część parku zajmuje stadion, na którym trenuje Klub “Kolejarz”.
Godziny otwarcia:
Park otwarty całą dobę
Ceny biletów:
Wstęp wolny
W sieci:
WYBRANE ZDJĘCIA
Plany
Nie dodano
Zdjęcia
Filmy
Nie dodano
Rośliny
W Parku im. Jerzmanowskiego jest wiele gatunków drzew w różnym wieku. Do najbardziej wiekowych należą dęby szypułkowe. Jednym z najstarszych był “Dąb Pałacowy”, którego początek istnienia datuje się na lata 1580-1620. “W folwarkach staropolskich, jednym z rodzajów upraw był tzw. żyr dębowy, czyli uprawa dębów w celu pozyskania żołędzi, jako karmy dla świń. Być może, dąb ten jest pozostałością takiej właśnie uprawy dębów”. Legenda mówi, że odpoczywał pod nim Jan III Sobieski przed wyprawą na Wiedeń. Niestety w 1970 roku, podczas burzy, został trafiony przez piorun i pozostał tyko pień, który zachował się do dziś. Na szczycie pnia postawiono daszek i obecnie w jego wnętrzu trzyma się narzędzia ogrodnicze.
Kolejni właściciele wzbogacili park o buki zwyczajne, jesiony wyniosłe, topole białe, dąb czerwony, klony zwyczajne, jawory, kasztanowce białe, lipy drobnolistne, brzozy brodawkowate, robinie akacjowe, wierzby płaczące, graby pospolite, olchy czarne. Można tu także znaleźć tuje, sosnę wejmutkę, modrzewie oraz różne krzewy, np. dziki czarny bez, śnieguliczkę, dereń świdwę, ligustr pospolity, agrest, jeżyny, mur porasta winobluszcz pięciolistkowy. Wiosną kwitnie masowo złoć żółta, ziarnopłon wiosenny, zawilce, fiołki, stokrotki. Spotkamy tutaj takie rośliny, jak: tojeść rozesłana, gwiazdnica pospolita, podbiał pospolity, stulisz lekarski, starzec pospolity, pokrzywa zwyczajna i wiele innych.
Wiele starych drzew uznano za pomniki przyrody, są to:
– dąb szypułkowy (obwód pnia 411 cm)
– dąb szypułkowy (obwód pnia 542 cm)
– dąb szypułkowy (obwód pnia 559 cm)
– dąb szypułkowy (obwód pnia 522 cm)
– dąb szypułkowy (obwód pnia 528 cm)
– buk czerwony (obwód pnia 385 cm)
– jesion wyniosły (obwód pnia 389 cm)
– platan klonolistny (obwód pnia 366 cm).
Na nowych terenach, przyłączonych do parku w 2002 r., posadzono brzozy, wierzby mandżurskie i wiśnie japońskie, forsycje i hortensje.
Historia
W 1295 r. została założona, przez biskupa krakowskiego Prokopa, wieś Prokocim. Pierwszy dwór z folwarkiem powstał w XVI wieku, a na terenie obecnego parku mieściły się sady i stawy. Niedaleko dworu posadzono grupę dębów szypułkowych, które stały się zaczątkiem parku. Najstarszy z dębów, zwany “pałacowym”, w 1970 r. został trafiony piorunem – pozostały po nim suchy pień przykryty daszkiem – można go zobaczyć w sąsiedztwie pałacu. Kolejne dęby zostały zasadzone za życia książąt Zasławskich, około połowy XVII wieku.
Eliasz Wodzicki, który nabył posiadłość, zbudował dla swej żony pałac w stylu klasycystycznym (1777-1783). W 1810 roku syn Eliasza, Józef Wodzicki, założył park z aleją dojazdową, wysadzaną lipami. Później zostały wytyczone alejki spacerowe, posadzono buki, dęby, klony, jesiony i topole. Kolejni właściciele majątku (hr. Skorupka i hr. Grodzicki) wprowadzili następne zmiany: przebudowali przestarzały pałac i dosadzili drzewa. 25 czerwca 1895 r. Józef Grodzicki sprzedał majątek Erazmowi Jerzmanowskiemu.
Erazm Jerzmanowski urodził się 2 czerwca 1844 roku w Tomisławicach koło Kalisza. Był przemysłowcem oraz działaczem społecznym. Po powstaniu styczniowym wyemigrował do Paryża (1864), a potem do Stanów Zjednoczonych (1873) i tam rozpoczął szeroką działalność przemysłową – stał się jednym z najmożniejszych i najbardziej wpływowych przedstawicieli przemysłu gazowego. W 1896 roku wrócił do kraju ze znaczną fortuną, zakupił majątek w Prokocimiu i tam zamieszkał na stałe. Poświęcał się przede wszystkim działaniom charytatywnym i społecznym.
Jerzmanowski zmienił wygląd parku. Posiadłość otoczono murem z trzema ozdobnymi bramami wjazdowymi. “Zbudowano oranżerię, od rzeki Drwinki poprowadzono przez park strumień, który zasilał trzy stawy rybne. Parkowe alejki otrzymały malownicze mostki, a wśród klombów pojawiły się parkowe rzeźby. Od strony kilometrowej alei lipowej, wiodącej do pałacu, dobudowano reprezentacyjny podjazd z wodotryskiem. Rok po śmierci Erazma Jerzmanowskiego (zm. 7 lutego 1909 r.), jego żona Anna sprzedała majątek zakonowi Augustianów. Inicjatorem kupna i pierwszym administratorem był ks. Grzegorz Uth” [Wikipedia Wolna Encyklopedia]. W jadalni na plebani (dawny budynek oficyny) odbywały się nabożeństwa. Ponieważ w prowizorycznej kaplicy brakowało miejsca, przebudowano dawną wozownię. Nową kaplicę poświęcono 13 lutego 1911 roku. W pałacu powstała szkoła dla chłopców. Jednym z jej nauczycieli był historyk literatury Stanisław Pigoń. W późniejszych latach został profesorem UJ.
W czasie I wojny światowej pałac zajmowali Austriacy, a w czasie II wojny Niemcy. W 1945 r. Augustianie otworzyli przedszkole dla dzieci z najbiedniejszych rodzin i gimnazjum. Po rozwiązaniu Zakonu Augustianów w Polsce w 1950 r. majątek przejął skarb państwa. W pałacu działał dom dziecka (aż do 2003 r.). Park pałacowy został przekształcony w park miejski. W 1966 r. przebudowano go, co, niestety, zaszkodziło jego urokowi. Strumyki zasypano, po stawach zostały tylko zagłębienia. Na miejscu największego stawu powstał stadion sportowy. Z tego okresu pochodzi też plac zabaw, oświetlenie i alejki asfaltowe.
W 1991 r. park otrzymał imię Erazma Jerzmanowskiego. W 1993 r. Augustianie odzyskali majątek w Prokocimiu, a w pałacu otworzyli klasztor. W 2002 r. w odnowę prokocimskich zabytków włączył się Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Poddano renowacji kaplicę, zabytkową parkową wieżę ciśnień, pochodzącą z 1894 roku. Augustianie chcą doprowadzić zespół parkowo-pałacowy do dawnej świetności. Obecnie park pełni funkcje rekreacyjne.
Ciekawostki
Bogaty w roślinność park przyciąga wiele zwierząt, głównie ptaki, m.in.: kosy, dzięcioły, kwiczoły, makolągwy, szpaki, sikorki, sójki, wróble. Częste są tu zwinne wiewiórki, jeże.
W Pałacu Jerzmanowskich swą siedzibę posiada krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii oraz Klub Astronomiczny „Regulus”. Cyklicznie odbywają się tam wykłady popularnonaukowe poświęcone tej dziedzinie nauki.
Źródła zdjęć i informacji, ciekawe linki:
Park zgłosił:
Andrzej Nowiński ‚Zieleń we wnętrzach’
Wydarzenia
Nie dodano
Źródła zdjęć – pod każdym zdjęciem w powiększeniu. Źródła i autorzy opisów oraz dodatkowe licencje dla treści – przejdź do zakładki „Więcej Informacji” (powyżej).