Dopiero jego renowacja w 2011 r. sprawiła, że ogród wygląda jak z przed lat.
Ocena odwiedzających:
Dodaj swoją recenzję u dołu strony!
Nikt jeszcze nie ocenił
Kategoria:
Parki, skwery, zieleń publiczna
Szybka orientacja:
kolekcje roślin, ogrody tematyczne, organizacja imprez, ozdobne obiekty wodne, parking, rzeźby, wstęp bezpłatny
Adres: Białystok;
Województwo: podlaskie
Współrzędne GPS: 53.130051N, W
Telefony: 85 869 6221
DLACZEGO WARTO ODWIEDZIĆ?
Zrekonstruowano go na podstawie obrazów, dokumentów i wykopalisk archeologicznych. W Ogrodzie Branickich w Białymstoku czas został cofnięty do XVIII w. To gratka dla koneserów.
Godziny otwarcia:
Od 6.00 do 24.00 w okresie od 1 kwietnia do 30 września
Od 6.00 do 22.00 w okresie od 1 października do 31 marca
Ceny biletów:
Wstęp bezpłatny
W sieci:
WYBRANE ZDJĘCIA
Plany
Zdjęcia
Filmy
Nie dodano
Rośliny
Na terenie parkowo – pałacowym zachowały się pozostałości z okresu świetności parku, do których należą:
- ze starego drzewostanu (1 200 drzew) zachowały się tylko 24 lipy, 26 wiązów i 5 jesionów,
- 24 pomniki
- 4 fontanny
- para sfinksów na cokołach.
Historia
Założenie pałacowo-ogrodowe w Białymstoku sięga swoją historią XVI wieku, kiedy to w miejscu obecnego pałacu wybudowany został obronny zamek ówczesnych właścicieli Białegostoku – Wiesiołowskich. Właściwy początek wielkiego założenia rezydencjonalnego związany jest z rodem Branickich. W latach 90. XVII w. ówczesny wojewoda podlaski Stefan Mikołaj Branicki zlecił Tylmanowi z Gameren przebudowę białostockiego zamku, w efekcie której powstał okazały barokowy pałac. Okres największej świetności założenia wiąże się z synem Stefana Mikołaja – hetmanem wielkim koronnym Janem Klemensem Branickim, który przez pięćdziesiąt lat (1721-1771) rozbudowywał i upiększał białostocką rezydencję. Pracowało dla niego wielu wybitnych ówczesnych architektów, inżynierów i rzeźbiarzy, między innymi Jan Zygmunt Deybel, Jan Henryk Klemm, Jakub Fontana, Pierre Ricaud de Tirregaille, Jan Chryzostom Redler. Rezydencja hetmańska musiała odznaczać dużymi walorami artystycznymi skoro współcześni hetmanowi podróżnicy określali ją mianem Polskiego Wersalu.
Formę osiemnastowiecznego Ogrodu Branickich znamy dzięki zachowanym bogatym archiwaliom: rycinom Jana Henryka Klemma i Michaela Rentza, cyklowi rysunków Pierra Ricauda de Tirregaille’a, wielu projektom budowli ogrodowych, inwentarzowi z 1772r., opisom ówczesnych podróżników oraz przekazom kartograficznym. Białostocki ogród został usytuowany na południowy zachód od pałacu i urządzony zgodnie z kanonami obowiązującej w XVIII w. w Europie mody. Wjazd na teren rezydencji prowadził poprzez reprezentacyjną bramę oraz dwa dziedzińce: wstępny i honorowy. Za pałacem znajdował się salon ogrodowy z ośmioma bukszpanowymi parterami haftowymi, bogatą dekoracją rzeźbiarską, fontannami i obszerną altaną trejażową – Pawilonem pod Orłem. Na południowy wschód od pałacu zlokalizowane były boskiety z fontanną umieszczoną na przecięciu głównych dróg. Zamknięcie ich głównej osi kompozycyjnej stanowił Pawilon Włoski. Inna ważna oś kompozycyjna boskietów, wyprowadzona z apartamentów hetmanowej Izabeli Branickiej ukierunkowana była na ściankę parawanową z iluzorycznym malowidłem. Południowy narożnik ogrodu zajmował Pawilon Chiński i towarzyszący mu niewielki ogródek z topiarycznymi formami roślinnymi. Przez mostek, położony na wschód od niego można było przejść do Zwierzyńca Danieli.
Ogród górny z salonem ogrodowym oddzielony był od ogrodu dolnego murem oporowym oraz położonym poniżej kanałem. Na osi głównej założenia na południowy zachód od pałacu znajdował się most. Za nim ogrody ciągnęły się dalej: symetrycznie względem głównej alei rozmieszczone były partery gazonowe, wzdłuż których rosły drzewa o piramidalnych kształtach. Na zamknięciu całości układu od południowego zachodu wzniesiono gloriettę, pełniącą funkcje pawilonu widokowego oraz bramę do Zwierzyńca Jeleni.
Ogród dolny także otrzymał zgeometryzowaną, regularną formę, chociaż drzewa tu rosnące nie były aż tak silnie cięte, jak w ogrodzie górnym. W tej części założenia znalazła się wyspa na kanale oraz dwa pawilony: Pawilon nad Kanałem i Pawilon Toskański. W sąsiedztwie ogrodu dolnego zlokalizowany był budynek hetmańskiego teatru. Na wschód od pałacu ciągnęły się ogrody oranżeriowe i dziedzińce gospodarcze łączące cechy reprezentacyjne z użytkowym charakterem tych przestrzeni. Na południowy wschód od hetmańskiego ogrodu założono Zwierzyniec Danieli oraz Zwierzyniec Wielki.
Działania hetmana Branickiego nie ograniczały się do terenu rezydencji – objęły również miasto Białystok z otaczającym krajobrazem. Powstała w ten sposób rozległa kompozycja krajobrazowa z pałacykami, pawilonami i punktami widokowymi rozsianymi po okolicznych wzgórzach i dolinie rzeki Białej, powiązana kompozycyjnie z Ogrodem Branickich. Wraz ze śmiercią hetmana jego ogród zaczął powoli podupadać. Izabela Branicka nie była w stanie prowadzić prac budowlanych na tak szeroką skalę jak jej zmarły mąż i ograniczała się głównie do działań porządkowo – remontowych.
W 1702 roku spadkobiercy Branickiego sprzedali pałac królowi pruskiemu Fryderykowi Wilhelmowi III. Od 1808r. rezydencja przeszła we władanie cara Aleksandra I, który w 1836r. przeznaczył ją na szkołę dla dziewcząt – Instytut Panien Szlacheckich, funkcjonujący tu aż do I wojny światowej. Zmianom tym towarzyszyła powolna degradacja ogrodu – rozrosły się nie pielęgnowane boskiety, partery zamieniono w trawniki, altany rozebrano, część rzeźb ogrodowych wystawiono na licytację, a część wywieziono do ogrodów Petersburga. W 1836r. na polecenie cara nastąpiła likwidacja oranżerii, a drzewa i krzewy trafiły do Carskiego Sioła, warszawskich Łazienek i Belwederu. Pierwsze prace o charakterze porządkowym przeprowadzono w Ogrodzie Branickich w okresie międzywojennym, kiedy pałac stał się siedzibą władz wojewódzkich. Niestety w trakcie II wojny światowej zarówno pałac jak i ogród uległy ponownie znacznym zniszczeniom. Powojennej odbudowie zespołu pałacowego, prowadzonej przez Stanisława Bukowskiego towarzyszyła rewaloryzacja ogrodu. Ze względu na występujące wówczas braki materiałowe oraz ogólną atmosferę pośpiechu i akcyjności towarzyszącą większości ówczesnych prac konserwatorskich rewaloryzacja Ogrodu Branickich została obarczona wieloma błędami. Najpoważniejsze z nich to powszechne stosowanie betonu zamiast piaskowca, brak dbałości o uszanowanie historycznej lokalizacji elementów zabytkowych w wyniku czego na przykład kamienna balustrada ogrodowa znalazła się po dość drastycznym przystosowaniu na dachu pałacu – jako jego attyka, stosowanie nawierzchni asfaltowych i współczesnych latarń parkowych. Działania te upodobniły Ogród Branickich do typowego parku miejskiego z lat 60. XX w.
Ciekawostki
Nie dodano
Źródła zdjęć i informacji, ciekawe linki:
Ogród zgłosił:
Andrzej Nowiński ‚Zieleń we wnętrzach’
Wydarzenia
Źródła zdjęć – pod każdym zdjęciem w powiększeniu. Źródła i autorzy opisów oraz dodatkowe licencje dla treści – przejdź do zakładki „Więcej Informacji” (powyżej).